Aktualności

Centrum Promieniowania Synchrotronowego „Solaris” w Krakowie już otwarte! W poniedziałek, 21.09.2015 r. przy ul. Czerwone Maki 98 miało miejsce uroczyste otwarcie najnowocześniejszego na świecie synchrotronu. To pierwszy przyspieszacz cząstek w Europie Środkowo – Wschodniej oraz największa od 1972 r. inwestycja w polską naukę – koszt budowy centrum wyniósł 50 mln euro. Całość została sfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007-2013.

Otwarcia dokonali rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. dr hab. med. Wojciech Nowak oraz dyrektor Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego „Solaris” prof. dr hab. Marek Stankiewicz. Uroczystość swoją obecnością uświetnili przedstawiciele władz, rektorzy krakowskich uczelni oraz topowi naukowcy nie tylko z Polski ale i z zagranicy. Patronat nad wydarzeniem objęła Prezes Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polski – Pani Ewa Kopacz. Wśród zaproszonych gości znalazła się również delegacja ze szwedzkiego synchrotronu MAX IV. Uniwersytet Jagielloński podpisał bowiem umowę o współpracy z Uniwersytetem w Lund w skutek której powstały dwa bliźniacze synchrotrony – Solaris w Polsce i MAX IV w Szwecji. Prace badawcze przy użyciu krakowskiego synchrotronu ruszą już w 2016 roku.
Solaris to jedyny tego typu ośrodek badawczy w Polsce i jeden z 60 na świecie. To akcelerator elektronów, którego sercem jest pierścień składający się z 12 magnesów. Ich pole magnetyczne zakrzywia drogę po jakiej poruszają się elektrony, tak aby krążyły po orbicie zamkniętej. Elektrony podróżują w próżni wytwarzanej w specjalnych komorach. Rozpędzone cząstki emitują promieniowanie synchrotronowe, czyli fotony o szerokim zakresie energii, które w uproszczeniu nazywamy światłem. Jego jasność jest miliardy razy większa niż jasność światła na powierzchni Słońca. Dzięki synchrotronowi możemy dokładnie dobrać długość fal potrzebnych do danego typu badań.
Promieniowanie synchrotronowe przyczyniło się do wielu naukowych odkryć, w tym trzy z nich zostały nagrodzone nagrodą Nobla. To nowe możliwości dla wielu dziedzin nauki takich jak medycyna, fizyka, farmakologia, archeologia, geologia, krystalografia, biologia, chemia czy inżynieria materiałowa jak i wielu innych. Właściwości synchrotronu pozwalają zajrzeć w głąb materii i przeprowadzić precyzyjne analizy, które nie byłyby możliwe przy użyciu innych metod badawczych.
Dostawcą zaawansowanych technologicznie aparatur zainstalowanych na synchrotronie Solaris jest PREVAC sp. z o.o.. To firma z Rogowa specjalizująca się w technologiach Hi-Tech. PREVAC ma już na swoim koncie zagraniczne instalacje synchrotronowe i nie tylko. Instalacja na rodzimym synchrotronie jest jednak dla firmy szczególna.

http://www.synchrotron.uj.edu.pl/

https://www.youtube.com/watch?v=P7mEEjqVnYg

Justyna Kowalska-Żmud